Το παιδί μου δεν τα πάει καλά στο σχολείο. Τι φταίει;

Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες των γονιών είναι η επίδοση των παιδιών τους στο σχολείο. Συχνά λένε ‘είναι έξυπνος αλλά δε διαβάζει’, ‘είναι τεμπέλης, το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι το κομπιούτερ και η τηλεόραση’ ή ‘τον παρασύρουν οι φίλοι’. Έχουν δοκιμάσει τα πάντα, από απειλές, τιμωρίες και στερήσεις, μέχρι ξύλο και παρακάλια και βρίσκονται σε απόγνωση. Σε όλες σχεδόν τις κοινωνίες το άγχος των γονιών για να τα πηγαίνουν καλά τα παιδιά τους στο σχολείο είναι μεγάλο, αλλά στην ελληνική κοινωνία είναι ακόμη μεγαλύτερο. Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι οι Έλληνες επιθυμούν να σπουδάσουν τα παιδιά τους με όποιο κόστος και τίμημα. Εξάλλου η Ελλάδα παραμένει μία από τις χώρες που έχει τους περισσότερους πτυχιούχους πανεπιστημίων. Όμως ειδικά στη σημερινή εποχή που περισσότερο από ποτέ είναι απαραίτητη η μόρφωση και η εξειδίκευση ανεξαρτήτου επαγγέλματος, τα φαινόμενα σχολικής αποτυχίας,  άρνησης και εγκατάλειψης του σχολείου ακόμη και στην υποχρεωτική εκπαίδευση ολοένα και πληθαίνουν. Ποιος φταίει; - ο ρόλος του παιδιού Τις περισσότερες φορές, αυτός που φαίνεται να φταίει είναι ο μαθητής. Μπορεί να έχει να κάνει με τις έμφυτες ικανότητες και τη νοημοσύνη του παιδιού. Ενδέχεται να υπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες. Επίσης τα κίνητρα, η προσωπικότητα και οι συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού παίζουν καθοριστικό ρόλο για το κατά πόσο θα επιτύχει ή όχι στο σχολείο. Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που δεν έχουν να κάνουν με το μαθητή αλλά επηρεάζουν την επίδοση του στο σχολείο. Είναι το σχολείο με την υποδομή, το κλίμα, τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες που έχει για τα παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί με την εμπειρία και τη στάση τους τόσο απέναντι στη μάθηση όσο και στον ίδιο το μαθητή και τέλος η οικογένεια. Είναι συχνό να ρίχνουμε τις ευθύνες στους γονείς για ότι πάει στραβά στις ζωές των παιδιών και η σχολική επίδοση δεν εξαιρείται. Όμως σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν αιτία του προβλήματος. Θα ήταν πολύ άδικο να τους προσάψουμε μία τέτοια ευθύνη όταν όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι να είσαι γονιός. Θα εστιάσουμε όμως την προσοχή μας, στο τι μπορούν να κάνουν ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους να τα πηγαίνει καλύτερα στο σχολείο. Πως μπορούν να βοηθήσουν – ο ρόλος του γονέα Πρώτα από όλα η στάση που έχουν οι ίδιοι οι γονείς απέναντι στη μάθηση επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τα παιδιά τα σχολικά καθήκοντα. Εάν για παράδειγμα δεν πιστεύουν οι ίδιοι στην εκπαίδευση ως αξία, παρά βλέπουν ότι είναι απλά ένα μέσο κοινωνικού ανόδου και επαγγελματικής καταξίωσης, τότε είναι πιθανόν τα παιδιά τους να βλέπουν το σχολείο ως ‘αναγκαίο κακό’. Έχοντας όμως μία τέτοια αντίληψη, όσο και να πιέσει κανείς τον εαυτό του, αναπόφευκτα κάποια στιγμή δεν θα έχει ισχυρό κίνητρο για να διαβάζει και δεν θα αποδίδει. Σε οικογένειες όπου οι γονείς διαβάζουν βιβλία, έχουν βιβλιοθήκη στο σπίτι, ασχολούνται και οι ίδιοι με κάποια εργασία αντί να βλέπουν τηλεόραση την ώρα που διαβάζει το παιδί έχει βρεθεί ότι έχουν παιδιά που αποδίδουν καλύτερα στο σχολείο. Η καλή σχολική επίδοση σχετίζεται και με το είδος της πειθαρχίας που ασκούν οι γονείς. Σε οικογένειες όπου οι διαφωνίες λύνονται με επιβολή, αυστηρές τιμωρίες,  απόρριψη, επικρίσεις και προσβολές, τα παιδιά είναι αρνητικά απέναντι στο σχολείο. Οι γονείς αρκετές φορές, μη ξέροντας τι καλύτερο να κάνουν βρίσκουν αυτούς τους τρόπους ως μόνους για να συνετίσουν, ειδικά μικρότερα σε ηλικία, παιδιά. Όμως πάντα θα πρέπει να ενεργούμε με βάση το μέλλον και μπορεί να είναι τέτοιες μέθοδοι αποτελεσματικές για παιδιά που φοιτούν σε μικρές τάξεις του Δημοτικού, όμως δυστυχώς δημιουργούν σίγουρες βάσεις για μελλοντικά προβλήματα. Αρκετές φορές ο λόγος που ένα παιδί δεν τα καταφέρνει στο σχολείο είναι η έλλειψη οργάνωσης και μεθοδικότητας. Μπορεί δηλαδή ο μαθητής να θέλει, να προσπαθεί και να διαβάζει πολλές ώρες αλλά να μην έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να εστιάσουμε στην εκμάθηση δεξιοτήτων που βοηθάνε στην οργάνωση της μελέτης. Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μάθουν νέους τρόπους να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις του σχολείου χωρίς να τα χρεώνουμε με μόνιμους χαρακτηρισμούς. Η τακτική επαφή με τους δασκάλους και καθηγητές των παιδιών βοηθάει στην καλύτερη σχολική επίδοση. Γονείς που ενημερώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα για την απόδοση του παιδιού, που συμμετέχουν στις σχολικές εκδηλώσεις και συνεστιάσεις έχουν παιδιά με υψηλότερους βαθμούς. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αρκετές φορές παιδιά που είχαν μία άριστη επίδοση στο σχολείο, στην εφηβεία δείχνουν αδιαφορία και πέφτουν οι βαθμοί τους. Είναι συχνό φαινόμενο να παραμελούν τα μαθήματα τους οι έφηβοι και να ασχολούνται με εξωσχολικό διάβασμα. Συνήθως είναι παροδικό και για αυτό δεν θα πρέπει να πανικοβάλλονται οι γονείς. Αυτό που δεν βοηθάει καθόλου είναι κηρύγματα και συμβουλές όπως ‘διάβασε για το καλό σου’ ή ‘θα με θυμηθείς που σου τα έλεγα εγώ’ γιατί ακόμη και εάν στο μέλλον το μετανιώσουν είναι σχεδόν αδύνατο να κάνουν αυτό που τους λένε οι γονείς τους με αυτόν τον τρόπο. Η εφηβεία είναι μία μεταβατική περίοδος και καθώς η σχέση μεταξύ γονέα και εφήβου αλλάζει έτσι θα πρέπει να αλλάζει και ο τρόπος που οι γονείς προσπαθούν να πείσουν τους έφηβους για να διαβάσουν.  Είναι επομένως καλό να βλέπουμε τη σχολική αποτυχία όχι ως αποκλειστική ευθύνη των παιδιών, γιατί ακόμη και όταν πρόκειται για ένα παιδί που εσκεμμένα δε διαβάζει και δε συμμετέχει στις σχολικές του υποχρεώσεις, πιθανότατα να χρησιμοποιεί αυτή την προκλητική συμπεριφορά για να μεταφέρει ένα μήνυμα. Μπορεί να ενοχλείται από κάτι στο σπίτι ή στο σχολείο ή στους φίλους του και η σχολική αποτυχία να είναι μία κραυγή βοήθειας. Το σίγουρο είναι ότι σχεδόν ποτέ ένα παιδί δεν αντιδράει με τον οποιοδήποτε τρόπο, εάν δεν πονάει το ίδιο.